Πρόλογος:
Ο ν. 3842/2010 με τίτλο «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» όπως όλοι γνωρίζουμε, επέφερε σημαντικές αλλαγές και στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Το νέο έντυπο φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων Ε1 οικ. έτους 2011, όπως ήταν φυσικό εμπεριέχει όλες τις αλλαγές που επήλθαν μετά τη ψήφιση του νόμου αυτού. Στην ανάλυσή μας θα προσπαθήσουμε να κωδικοποιήσουμε και να σχολιάσουμε όλες αυτές τις αλλαγές. Θα παραθέσουμε αναλυτικά τους πίνακες εκείνους του νέου εντύπου Ε1 στους οποίους υπάρχουν μεταβολές σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό έντυποκαι θα σχολιάσουμε εκείνα τα σημεία που κρίνουμε απαραίτητα ώστε να βοηθηθούν οι αναγνώστες.
Βασικές επισημάνσεις και αλλαγές:
I) Υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων από όλα τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα καθώς και από κάθε άλλο φυσικό πρόσωπο μη επιτηδευματία, του οποίου όμως η δήλωση υποβάλλεται από εξουσιοδοτημένο λογιστή.
Σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 8 του ν. 3842/2010 αντικαταστάθηκε το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 62 του ν. 2238/1994 και καθίσταται πλέον υποχρεωτική η υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος με τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων και δικτυακών υποδομώναπό κάθε υπόχρεο που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα, καθώς και από κάθε άλλο υπόχρεο του οποίου η δήλωση υποβάλλεται από εξουσιοδοτημένο λογιστή (και προαιρετικά για κάθε άλλο υπόχρεο σε δήλωση φυσικό πρόσωπο) στον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας που είναι αρμόδιος, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 63 του ν.2238/1994.
Η παραπάνω διάταξη έχει εφαρμογή εφαρμογή για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται από το οικονομικό έτος 2011 και μετά.
II) Καταληκτική ημερομηνία υποβολής ηλεκτρονικής δήλωσης και συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά.
Με τις διατάξεις των παραγράφων 7, 8 και 9 του άρθρου 8 του ν. 3842/2010, τακτοποιήθηκαν νομοτεχνικά οι σχετικές διατάξεις των παραγράφων 1, 4, και 6 του άρθρου 62 του ν.2238/1994, λόγω της υποχρεωτικής υποβολής ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου από το οικονομικό έτος 2011 και μετά, ορισμένων φορολογικών δηλώσεων από συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων, ως εξής:
Η υποβολή των δηλώσεων που υποβάλλονται ηλεκτρονικά μπορεί να πραγματοποιηθεί έγκαιρα, μέχρι την έναρξη του ωραρίου λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών της επόμενης ημέρας από την ημέρα λήξης της προθεσμίας.
Τα δικαιολογητικά που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις δεν συνυποβάλλονται κατά την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης μέσω διαδικτύου ενώ με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται ο τρόπος ελέγχου των δικαιολογητικών αυτών και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
III) Μη υποβολή δηλώσης για φυσικά πρόσωπα με εισόδημα έως 6.000 € το οποίο προκύπτει αποκλειστικά με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες του άρθρου 16 του ν. 2238/1994.
Με την παράγραφο 5 του άρθρου 8 του ν.3842/2010, προστέθηκε στην παράγρ. 1 του άρθρου 61 του ν.2238/1994, δεύτερο εδάφιο με βάση το οποίο εξαιρείται και δεν υποχρεούται να υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος το φυσικό πρόσωπο που έχει εισόδημα μέχρι 6.000 ευρώ και το οποίο προκύπτει αποκλειστικά με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες του άρθρου 16 του ν.2238/1994 (δαπάνες διαβίωσης, όπως της κατοικίας, του αυτοκινήτου ΙΧ, του σκάφους, των ιδιωτικών σχολείων, των οικιακών βοηθών κλπ.) Επομένως, ο φορολογούμενος που έχει εισόδημα από μία ή περισσότερες κατηγορίες (οικοδομές, σύνταξη κ.λπ.) υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης όταν το εισόδημά του με βάση τις δαπάνες διαβίωσης είναι μέχρι 6.000 ευρώ. Η διάταξη αυτή κρίθηκε αναγκαία ώστε να αποφευχθεί η άσκοπη υποβολή φορολογικών δηλώσεων, δεδομένου ότι το ποσό των 6.000 € είναι αφορολόγητο, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων.
Οι διατάξεις αυτές έχουν εφαρμογή για τα εισοδήματα που αποκτώνται και τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από την 1η Ιανουαρίου 2010 και μετά.
Ανάλυση και σχολιασμός αλλαγών:
Πίνακας 1. Στοιχεία φορολογούμενου :
Στον πίνακα 1 βλέπουμε ότι δεν υπάρχει φέτος το πεδίο «Δήμος που είστε εγγεγραμμένος την 31/12/2009» τόσο στον υπόχρεο όσο και στη σύζυγο.
Πίνακας 2. Πληροφοριακά στοιχεία :
Στον πίνακα αυτό όπως είναι γνωστό βρίσκονται συγκεντρωμένες κάποιες πληροφορίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για το σωστό υπολογισμό του φόρου εισοδήματος.
Στο φετινό έντυπο υπήρξαν αλλαγές στον συγκεκριμένο πίνακα. Προστέθηκαν νέοι κωδικοί, υπήρξαν αναριθμήσεις και καταργήθηκαν κάποιοι κωδικοί που ίσχυαν πέρυσι ή παλαιότερα. Αναλυτικότερα :
I) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 023 & 024 με τίτλο «Εξαιρείσθε από την την προσκόμιση αποδείξεων (εδάφιο γ’ παρ. 1 άρθρο 9 Κ.Φ.Ε.) ;»
Ας δούμε στο σημείο αυτό τι αναφέρεται στο εδάφιο γ’ της παρ. 1 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994:
«Οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή και τα λοιπά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 του Κ.Φ.Ε., όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, οι φυλακισμένοι και οι κάτοικοι κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού εισοδήματός τους, δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό της κλίμακας χωρίς την προσκόμιση αποδείξεων».
Σχολιασμός:
Στην ερμηνευτική εγκύκλιο του Υ.Ο. ΠΟΛ.1135/4.10.2010 με την οποία κοινοποιήθηκαν κάποια άρθρα του ν. 3842/2010, αναφέονται τα εξής:
«Κατά ρητή διάταξη του νόμου οι πιο κάτω αναφερόμενοι δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό, χωρίς να προσκομίσουν αποδείξεις:
α) οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή και τα λοιπά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 του Κ.Φ.Ε. Πρόκειται για τους υπαλλήλους του Υπουργείου Εξωτερικών και των λοιπών δημόσιων πολιτικών υπηρεσιών, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες και των στρατιωτικών, που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και των υπαλλήλων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, των υπαλλήλων του Εθνικού Οργανισμού Μικρομεσαίων Μεταποιητικών Επιχειρήσεων και των υπαλλήλων της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών, που υπηρετούν στα οικεία αντιπροσωπευτικά γραφεία τους στις Βρυξέλλες.
β) όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας,
γ) οι φυλακισμένοι και
δ) οι κάτοικοι κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού εισοδήματός τους.
Επισημαίνεται ότι οι λοιποί κάτοικοι εξωτερικού που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα δεν προσκομίζουν αποδείξεις δαπανών, δεδομένου ότι δεν δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό της φορολογικής κλίμακας».
II) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 027 & 028 με τίτλο «Είστε δημόσιος υπάλληλος (μόνιμος ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου); »
III) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 013 & 014 με τίτλο «Είστε συνταξιούχος και γεννηθήκατε μέχρι 31-12-1945;»
Οι παραπάνω κωδικοί προστέθηκαν προκειμένου να υπολογισθεί η έκπτωση σε ποσοστό 30% στις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης του άρθρου 16 του ν. 2238/1994. Η διάταξη που ισχύει για τη συγκεκριμέμενη μείωση έχει ως εξής:
« Άρθρο 18. Μη εφαρμογή αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών.
ζ) Οι ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες που υπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 16 προκειμένου για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους εφαρμόζονται μειωμένες κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) των όσων προκύπτουν σύμφωνα με τις προηγούμενες διατάξεις ».
[ Η περίπτωση ζ’ αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 5 του άρθρου 3 του νόμου 3842/2010 και ισχύει από 1ης Ιανουαρίου 2010 για δαπάνες που πραγματοποιούνται από την ημερομηνία αυτή και μετά, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 92 του ιδίου νόμου ].
IV) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 019 & 020 με τίτλο «Είστε δικαιούχος της απαλλαγής της παραγράφου 7 άρθρου 6 του Κ.Φ.Ε.;»
Η συγκεκριμένη παράγραφος του άρθρου 6 του ν. 2238/1994 έχει ως εξής:
«7. Απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος τα κέρδη από την άσκηση ατομικής εμπορικής επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος, μέχρι τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ, όσων υποβάλλουν δήλωση έναρξης εργασιών για πρώτη φορά, για το έτος της έναρξης και για τα δύο επόμενα έτη, εφόσον ο φορέας της επιχείρησης κατά την έναρξη δεν έχει συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του. Με τις ίδιες προϋποθέσεις απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος, μέχρι τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ, οι ομόρρυθμες εταιρείες εφόσον συμμετέχουν σε αυτές αποκλειστικά φυσικά πρόσωπα τα οποία κατά την έναρξη δεν έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους ».
[ Η παράγραφος 7 του άρθρου 6 προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 69 του ν. 3842/2010 και ισχύει για εισοδήματα που αποκτώνται από 1.1.2010 και μετά, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου και νόμου ].
Σχολιασμός:
Σύμφωνα με την απόφαση ΠΟΛ.1135/4.10.2010 με την οποία κοινοποιήθηκε το άρθρο 69 του ν. 3842/2010 ορίστηκαν τα εξής:
«Με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, προστέθηκε στο άρθρο 6 του ν.22384/1994 παράγραφος 7, με βάση την οποία απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος τα κέρδη από την άσκηση ατομικής εμπορικής επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος, μέχρι τριάντα χιλιάδες ευρώ (30.000) ετησίως, όσων υποβάλλουν δήλωση έναρξης εργασιών για πρώτη φορά, για το έτος της έναρξης και για τα δύο επόμενα έτη, εφόσον ο φορέας της επιχείρησης κατά την έναρξη δεν έχει συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του. Τα παραπάνω αφορούν ατομικές επιχειρήσεις που κάνουν έναρξη εργασιών από 1/1/2010 και μετά ή ομόρρυθμες εταιρίες που συστήνονται από 1/1/2010 και μετά, δεδομένου ότι από την εισηγητική του νόμου, το κίνητρο αναφέρεται στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Οι φορολογούμενοι δικαιούνται την απαλλαγή αυτή και για τα τρία έτη, εφόσον κατά το χρόνο έναρξης εργασιών δεν έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους, έστω και αν τα επόμενα έτη συμπληρώνουν το όριο αυτό. Επίσης, από τη διατύπωση των διατάξεων προκύπτει, ότι το όριο της απαλλαγής μέχρι των 30.000 ευρώ δεν δικαιούνται οι φορείς των ατομικών εμπορικών επιχειρήσεων ή οι ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν ή είχαν ασκήσει στο παρελθόν άλλη ατομική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα, έστω και αν δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους. Περαιτέρω, με τις ίδιες διατάξεις παρέχεται η πιο πάνω απαλλαγή, μέχρι 30.000 ευρώ και στις ομόρρυθμες εταιρίες, εφόσον σε αυτές συμμετέχουν αποκλειστικά φυσικά πρόσωπα, τα οποία κατά την έναρξη των εργασιών τους (ως μέλη της εταιρίας) δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας. Επομένως, αν κάποιο μέλος της ομόρρυθμης εταιρίας είναι άλλο νομικό πρόσωπο οποιασδήποτε νομικής μορφής ή φυσικό πρόσωπο ηλικίας 35 ετών και άνω, τότε η υπόψη ομόρρυθμη εταιρία δεν μπορεί να τύχει της απαλλαγής που προβλέπει ο νόμος, έστω και αν τα υπόλοιπα φυσικά πρόσωπα - μέλη τους έχουν τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Επισημαίνεται ότι η απαλλαγή καταλαμβάνει και την επιχειρηματική αμοιβή που αντιστοιχεί μέχρι 30.000 ευρώ από τα κέρδη της εταιρίας.
Οι διατάξεις αυτές, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου αυτού ισχύουν για εισοδήματα που αποκτώνται από 1/1/2010 και μετά».
V) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 021 & 022 με τίτλο «Έχετε υποπέσει σε παραβάσεις των περ. α΄& η΄ παρ. 8 & περ. α’ και β’ παρ. 10 άρθρο 5 ν. 2523/1997 ;»
Ας δούμε στο σημείο αυτό τι ακριβώς αναφέρεται στις διατάξεις των περ. α’ και η’ της παρ. 8 καθώς και των περιπτώσεων α’ και β’ της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 2523/1997:
«‘Αρθρο 5. Πρόστιμα για παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.) - Αντικειμενικό σύστημα.
8. Οι παρακάτω περιπτώσεις, για την επιβολή του αντικειμενικού προστίμου, θεωρούνται αυτοτελείς παραβάσεις, για τις οποίες εφαρμόζεται η Βάση Υπολογισμού Νο 1 (ΒΑΣ.ΥΠ.1) ο δε συντελεστής βαρύτητας, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, έχει αριθμητική τιμή ένα (1).
α) Η παράλειψη έκδοσης κάθε στοιχείου, που ορίζεται από τις διατάξεις του Κ.Β.Σ.. Ειδικά η μη έκδοση στοιχείου παράδοσης κτισμάτων συνιστά αυτοτελή παράβαση ανεξάρτητα από το ύψος της αξίας αυτού. Ως παράλειψη έκδοσης στοιχείου λογίζεται και η μη καταχώριση σερβιρισθέντων ειδών στα δελτία παραγγελίας. Κατ’ εξαίρεση η μη έκδοση δελτίων αποστολής από αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. θεωρείται γενική παράβαση, επιφυλασσομένων των διατάξεων της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 10 του άρθρου αυτού. Επίσης, κατ’ εξαίρεση η μη έκδοση στοιχείου διακίνησης θεωρείται γενική παράβαση, εφόσον έχει εκδοθεί και καταχωρηθεί στα βιβλία στοιχείο αξίας για την ίδια συναλλαγή από τον υπόχρεο στην έκδοση του στοιχείου διακίνησης.
η) Η κάθε μη καταχώρηση ή η ανακριβής καταχώρηση των στοιχείων που προσδιορίζουν το ύψος της συναλλαγής, στα πρόσθετα βιβλία που ορίζονται από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 5 του άρθρου 10 του Κ.Β.Σ. και τις αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση νόμου και καθιερώνουν την υποχρέωση τήρησης πρόσθετων βιβλίων. Η μη καταχώρηση στα πρόσθετα βιβλία του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον έχουν εκδοθεί τα στοιχεία εσόδου, θεωρείται γενική παράβαση.
10. Οι παρακάτω περιπτώσεις, επίσης, θεωρούνται αυτοτελείς παραβάσεις, για τις οποίες εφαρμόζεται η Βάση Υπολογισμού Νο2 (ΒΑΣ.ΥΠ.2), όπως ειδικότερα προσδιορίζεται στις κατ' ιδία διατάξεις, με τις οποίες προσδιορίζεται και η τιμή του κατά περίπτωση ισχύοντος συντελεστή βαρύτητας:
α) Όταν η παράβαση αναφέρεται σε μη έκδοση ή σε ανακριβή έκδοση των στοιχείων, που ορίζονται από τον Κ.Β.Σ. και έχει ως αποτέλεσμα την απόκρυψη της συναλλαγής ή μέρους αυτής η δε αποκρυβείσα αξία είναι μεγαλύτερη των χιλίων διακοσίων (1.200) ευρώ, επιβάλλεται πρόστιμο για κάθε παράβαση ίσο με την αξία της συναλλαγής ή του μέρους αυτής που αποκρύφτηκε. Θεωρείται απόκρυψη της συναλλαγής και επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με τη συνολική της αξία και η περίπτωση διακίνησης αγαθών χωρίς το συνοδευτικό φορολογικό στοιχείο, που προβλέπεται από τον Κ.8.Σ.. Όταν δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της αξίας της συναλλαγής επιβάλλεται το πρόστιμο που ορίζεται από την περίπτωση α' της παραγράφου 2, κατά περίπτωση. Ειδικά στις περιπτώσεις που προκύπτει το ύψος της συνολικής αποκρυβείσας αξίας, χωρίς να προσδιορίζεται το πλήθος των συναλλαγών ως και η αξία μιας εκάστης ξεχωριστά, επιβάλλεται πρόστιμο ισόποσο της συναλλαγής, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να υπερβεί το δεκαπενταπλάσιο της ΒΑΣ. ΥΠ.1, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ο υπόχρεος τηρεί βιβλίο αγορών, οπότε το ανωτέρω πρόστιμο επιβάλλεται μειωμένο κατά πενήντα τοις εκατό (50%).
β) Η έκδοση πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων και η λήψη εικονικών, η νόθευση αυτών, καθώς και η καταχώρηση στα βιβλία αγορών ή εξόδων που δεν έχουν πραγματοποιηθεί και δεν έχει εκδοθεί φορολογικό στοιχείο, συνιστά ιδιάζουσα φορολογική παράβαση και επισύρει πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο της αξίας κάθε στοιχείου ή καταχώρησης, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. εφόσον αυτή είναι μεγαλύτερη των χιλίων διακοσίων (1.200) ευρώ. Σε αντίθετη περίπτωση θεωρείται ιδιαίτερη κατηγορία αυτοτελούς παράβασης και επιβάλλεται το πρόστιμο κατ' εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 8 και 9. Αν η αξία του στοιχείου είναι μερικώς εικονική, το ως άνω πρόστιμο επιβάλλεται για το μέρος της εικονικής αξίας. Όταν δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της μερικώς εικονικής αξίας το πρόστιμο της περίπτωσης αυτής, επιβάλλεται μειωμένο κατά πενήντα τοις εκατό (50%). Η ίδια μείωση ισχύει και για το λήπτη εικονικού στοιχείου στην περίπτωση που η εικονικότητα ανάγεται αποκλειστικά στο πρόσωπο του εκδότη. Κατ' εξαίρεση στην περίπτωση έκδοσης αποδείξεων από φορολογική ταμειακή μηχανή (φ.τ.μ.) του ν. 1809/ 1988, στις οποίες τα εκτυπούμενα ατομικά στοιχεία του εκδότη δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, επιβάλλεται πρόσημο σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης α' της παραγράφου 2, εφόσον οι εκδοθείσες αποδείξεις έχουν καταχωρηθεί εμπρόθεσμα στα τηρούμενα βιβλία του κατόχου - χρήστη επιτηδευματία, η δε φ.τ.μ. έχει δηλωθεί από αυτόν στην αρμόδια δημόσια οικονομική υπηρεσία, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.1809/1988 ».
Σχολιασμός:
Όταν φορολογούμενος υποπίπτει στις πιο πάνω παραβάσεις (μη έκδοση στοιχείων του Κ.Β.Σ., μη καταχώρηση ή ανακριβή καταχώρηση των στοιχείων που προσδιορίζουν το ύψος της συναλλαγής, στα πρόσθετα βιβλία που ορίζονται από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 5 του άρθρου 10 του Κ.Β.Σ, μη έκδοση ή ανακριβή έκδοση των στοιχείων, που ορίζονται από τον Κ.Β.Σ. και έχει ως αποτέλεσμα την απόκρυψη της συναλλαγής ή μέρους αυτής η δε αποκρυβείσα αξία είναι μεγαλύτερη των χιλίων διακοσίων (1.200) ευρώ, έκδοση πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων και η λήψη εικονικών, η νόθευση αυτών, καθώς και η καταχώρηση στα βιβλία αγορών ή εξόδων που δεν έχουν πραγματοποιηθεί και δεν έχει εκδοθεί φορολογικό στοιχείο), δεν δικαιούται το αφορολόγητο ποσό της κλίμακας της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του ν.2238/1994. Συνεπώς, θα του επιβληθεί φόρος με συντελεστή 10% (δέκα τοις εκατό) επί του ποσού μέχρι των 12.000 ευρώ δηλωθέντος εισοδήματος, κατ’ ανάλογη εφαρμογή της διάταξης με την οποία επιβάλλεται φόρος στους φορολογούμενους που δεν προσκομίσουν το απαιτούμενο ελάχιστο ποσό αποδείξεων βάσει του εισοδήματός τους. Διευκρινίζεται ότι δεν θίγεται το αφορολόγητο ποσό που δικαιούται ο φορολογούμενος για τα τέκνα που τον βαρύνουν (περίπτωση α’ της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου). Η απώλεια του αφορολογήτου ποσού και η υπαγωγή του σε φορολογία λαμβάνει χώρα και όταν έχει ασκηθεί προσφυγή από το φορολογούμενο εναντίον της πράξης επιβολής του προστίμου. Στη συνέχεια, το φορολογητέο εισόδημα της χρήσης εντός της οποίας διαπράχθηκε η παράβαση επαναπροσδιορίζεται από τη φορολογούσα Αρχή κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 66,67 και 68 του ν.2238/1994. Είναι αυτονόητο ότι σε περίπτωση δικαίωσης του φορολογουμένου, ενεργείται νέα εκκαθάριση κατά την οποία λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο ποσό. (σχετ. απόφαση ΠΟΛ.1092/14.6.2010)
VΙ) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 025 & 026 με τίτλο «Εμπίπτετε στις διατάξεις άρθρου 73 ν. 3842/2010;»
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 73 του ν. 3842/2010 και συγκεκριμένα των έξι πρώτων παραγράφων αυτού, ορίστηκαν τα εξής:
«Άρθρο 73. Κίνητρα για τη διατήρηση θέσεων εργασίας και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και κίνητρα για την ενίσχυση της κινηματογραφικής παραγωγής.
1. Για τα νομικά πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 101 και της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε., των οποίων ο κύκλος εργασιών μειώνεται για δύο (2) συνεχόμενες διαχειριστικές περιόδους, έναντι της προηγούμενης κάθε φορά διαχειριστικής περιόδου, ο συντελεστής φορολογίας των κερδών που ορίζεται από τα άρθρα 109 και 10 του ίδιου νόμου μειώνεται κατά τρεις (3) ποσοστιαίες μονάδες, με την προϋπόθεση ότι ο αριθμός των εργαζομένων που υφίσταται κατά την προηγούμενη της διετίας διαχειριστική περίοδο δεν μειώνεται σε καμία από τις τρεις πιο πάνω διαχειριστικές περιόδους.
2. Η μείωση του συντελεστή φορολογίας εφαρμόζεται στα κέρδη των δύο (2) διαχειριστικών περιόδων που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και όταν σε κάποια από αυτές προκύπτει ζημία, η μείωση του συντελεστή φορολογίας εφαρμόζεται στα κέρδη των επόμενων διαχειριστικών περιόδων και μέχρι να συμπληρωθούν δύο (2) διαχειριστικές περίοδοι ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης.
3. Όταν επιχείρηση που έχει κάνει χρήση του μειωμένου συντελεστή φορολογίας κατ' εφαρμογή του άρθρου αυτού, στη συνέχεια προβεί εντός της διετίας σε μείωση του προσωπικού της ή αυξηθεί ο κύκλος εργασιών της, το χορηγηθέν ευεργέτημα ανακαλείται και υποχρεούται να υποβάλει εκπρόθεσμη δήλωση φορολογίας για το οικονομικό έτος ή τα οικονομικά έτη που έτυχε του ευεργετήματος του μειωμένου συντελεστή. Για την επιπλέον διαφορά φόρου που οφείλεται επιβάλλονται οι πρόσθετοι φόροι που ορίζονται από τις διατάξεις του ν. 2523/1997 (ΦΕΚ 179 Α').
4. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού έχουν εφαρμογή και όταν κατά το χρόνο δημοσίευσης του παρόντος έχει επέλθει μείωση του κύκλου εργασιών με παράλληλη διατήρηση του αριθμού των εργαζομένων σε μία ή περισσότερες προηγούμενες συνεχείς διαχειριστικές περιόδους. Στην περίπτωση αυτή, ο μειωμένος συντελεστής φορολογίας εφαρμόζεται για τα κέρδη της διαχειριστικής περιόδου 2009 (οικονομικό έτος 2010) και επόμενων, μέχρι τη συμπλήρωση δύο (2) οικονομικών ετών.
5. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται ανάλογα και για τις ατομικές επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα, στα οποία παρέχεται μείωση των καθαρών κερδών και καθαρών εισοδημάτων κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%).
6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων δεν έχουν εφαρμογή για επιχειρήσεις που υποχρεώνονται από διάταξη νόμου ή από την ένταξή τους σε επιχορηγούμενο πρόγραμμα από το Δημόσιο, να διατηρούν θέσεις εργασίας.
Σχολιασμός (μόνο ως προς τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα ή ατομική επιχειρήση):
Για τη μείωση κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) των καθαρών κερδών και καθαρών εισοδημάτων των ατομικών επιχειρήσεων και των φυσικών προσώπων που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα, οι οποίες προβλέπονται από τις παραγράφους 1 και 5, αντίστοιχα του άρθρου 73 του ν. 3842/2010, όταν ο κύκλος εργασιών μειώνεται για δύο (2) συνεχόμενες διαχειριστικές περιόδους χωρίς μείωση του αριθμού των εργαζομένων, ορίζονται τα ακόλουθα:
1. Για την εξακρίβωση της διατήρησης του αριθμού των εργαζομένων λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος, μετά τη διαγραφή τυχόν δεκαδικών ψηφίων, των εργατοϋπαλλήλων που απασχολούνται στην επιχείρηση με πλήρη απασχόληση σε κάθε μία από τις τρεις διαχειριστικές περιόδους με βάση τα προβλεπόμενα στην εργατική νομοθεσία. Για τον υπολογισμό του πιο πάνω μέσου όρου λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός αριθμός των απασχολούμενων στην επιχείρηση εργατοϋπαλλήλων, την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα, συμπεριλαμβανομένων και όσων προσλαμβάνονται για την κάλυψη έκτακτων ή εποχιακών αναγκών της επιχείρησης ή με σχέση δανεισμού με την προϋπόθεση ότι το κόστος μισθοδοσίας βαρύνει την επιχείρηση που κάνει χρήση του μειωμένου συντελεστή φορολογίας ή της μείωσης των καθαρών κερδών και καθαρών εισοδημάτων.
2. Για τις ατομικές επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν ελευθέριο επάγγελμα, όταν το φυσικό πρόσωπο έχει και εισοδήματα από άλλη πηγή, η προβλεπόμενη μείωση εφαρμόζεται μόνο στο εισόδημα από εμπορικές - γεωργικές επιχειρήσεις ή από ελευθέριο επάγγελμα.
3. Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να υποβάλλουν με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους για το οποίο ζητούν τη μείωση των καθαρών κερδών και καθαρών εισοδημάτων, δήλωση στην οποία εμφανίζεται ο αριθμός των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση για κάθε μήνα, καθώς και του μέσου όρου που προκύπτει, για κάθε μία από τις τρεις ή δύο, κατά περίπτωση, διαχειριστικές περιόδους. Με την ίδια δήλωση δηλώνονται και τα ακαθάριστα έσοδα που προέρχονται αποκλειστικά από τη δραστηριότητα της επιχείρησης.
4. Όταν επιχείρηση έχει κάνει χρήση της μείωσης των καθαρών κερδών και καθαρών εισοδημάτων και κατά την επόμενη διαχειριστική περίοδο αυξάνονται τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, χωρίς μείωση του αριθμού των εργαζομένων της, κατά την υποβολή με βάση την παράγραφο 3 του άρθρου 73 του ν. 3842/2010 της εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος δεν επιβάλλονται οι κυρώσεις του ν. 2523/1997 (ΦΕΚ Α’ 179).
5. Σε περίπτωση μετατροπής ή συγχώνευσης επιχειρήσεων με τις διατάξεις του ν. 1297/1972 (ΦΕΚ Α’ 217), του ν. 2166/1993 (ΦΕΚ Α’ 137) και του ν. 3296/2004 (ΦΕΚ Α’ 253), τα ακαθάριστα έσοδα διαχειριστικής περιόδου που υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες ή υπολείπεται αυτών ανάγονται σε δωδεκάμηνο διάστημα προκειμένου να διαπιστωθεί αν λαμβάνει χώρα διαδοχική μείωση του κύκλου εργασιών. Αν η επιχείρηση, της οποίας τα καθαρά κέρδη μειώθηκαν, στη συνέχεια μετατραπεί ή συγχωνευθεί σε άλλη εταιρεία, η υποχρέωση της μη μείωσης του προσωπικού αναλαμβάνεται από την εταιρεία που θα προέλθει από το μετασχηματισμό αυτό. Ειδικά σε περίπτωση συγχώνευσης, ο μέσος όρος των εργαζομένων στην προερχόμενη από τη συγχώνευση εταιρεία ή την απορροφώσα δεν πρέπει να είναι μικρότερος από το άθροισμα του μέσου όρου των εργαζομένων που απασχολήθηκαν σε κάθε μία από τις συγχωνευθείσες επιχειρήσεις.
6. Όλα τα πιο πάνω πρέπει να προκύπτουν από τις μισθοδοτικές καταστάσεις της επιχείρησης και τα λοιπά στοιχεία που τηρούνται βάσει της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. (σχετ. απόφαση ΠΟΛ.1088/11.6.2010)
VΙI) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 029 & 030 με τίτλο « Έχετε κεφάλαια στο εξωτερικό; »
VΙII) Τροποποίηση των κωδικών 911 & 912 με τίτλο «Είστε αξιωματικός ή ημεδαπό κατώτερο πλήρωμα εμπο. πλοίου;»
Σχολιασμός:
Στους συγκεκριμένους κωδικούς διεγράφη η φράση «ή ιπτάμενο προσωπικό πολιτικής αεροπορίας», λόγω κατάργησης της αυτοτελούς φορολόγησης των αμοιβών του ιπτάμενου προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας (πιλότοι, αεροσυνοδοί κ.λπ.).
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 4 του ν. 3842/2010, αντικαταστάθηκαν οι παράγραφοι 6 και 7 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994. Πιο συγκεκριμένα ισχύουν (από 1ης Ιανουαρίου 2010 για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την ημερομηνία αυτή και μετά, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 92 του ν.2238/1994) τα εξής:
«6. Ο φόρος στις αμοιβές που αποκτούν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα του εμπορικού ναυτικού από την παροχή υπηρεσιών σε εμπορικά πλοία, υπολογίζεται με αναλογικό συντελεστή έξι τοις εκατό (6%) για τους αξιωματικούς και τρία τοις εκατό (3%) για το κατώτερο πλήρωμα, στις αμοιβές που αποκτώνται από το ημερολογιακό έτος 2010 και επόμενα. Αν ο φόρος που εξευρίσκεται με αυτόν τον τρόπο είναι ανώτερος από το φόρο που προκύπτει με βάση τις παραγράφους 1 έως και 4, το επιπλέον ποσό φόρου επιστρέφεται ύστερα από την υποβολή της σχετικής ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στον προϊστάμενο της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας.
7. Για να εξευρεθεί ο φόρος που αναλογεί στο συνολικό καθαρό εισόδημα των αξιωματικών και του κατώτερου πληρώματος του εμπορικού ναυτικού, σε περίπτωση που τα πρόσωπα αυτά αποκτούν εκτός από τις αμοιβές τους για τις υπηρεσίες τους σε εμπορικά πλοία, αντίστοιχα και εισοδήματα από τις κατηγορίες Α΄ έως Ζ΄ του άρθρου 4 του παρόντος, το ποσό του φόρου που αναλογεί με βάση τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου αθροίζεται με το ποσό του φόρου που αναλογεί επιμεριστικά στα άλλα εισοδήματα του υπόχρεου. Για την εξεύρεση του φόρου που αναλογεί επιμεριστικά στα άλλα εισοδήματα του υπόχρεου επιμερίζεται ο φόρος που προκύπτει στο συνολικό εισόδημά του, με βάση τις διατάξεις των παραγράφων 1 έως και 5 ανάλογα με τα ποσά των αμοιβών του, ως αξιωματικού ή κατώτερου πληρώματος των εμπορικών πλοίων και των εισοδημάτων του από τις κατηγορίες Α΄ έως Ζ΄».
Αναλυτικότερα:
Με τις νέες διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 9 του ν.2238/1994, προβλέπεται αυξημένη φορολογία με συντελεστή 6% (έναντι 3% στο παρελθόν) των αμοιβών των αξιωματικών του εμπορικού ναυτικού και με συνετελεστή 3% (έναντι 1% στο παρελθόν) των αμοιβών του κατώτερου πληρώματος από το ημερολογιακό έτος 2010 και μετά. Ο πιο πάνω ειδικός τρόπος φορολογίας των αξιωματικών του εμπορικού ναυτικού αφορά μόνο στις αμοιβές από υπηρεσίες που παρέχουν σε εμπορικό πλοίο.
Αντίθετα, οι αμοιβές λόγω απασχόλησής τους στα γραφεία ναυτιλιακής εταιρίας ή ως πλοηγοί σε λιμάνια φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις.
Περαιτέρω, με τις ίδιες διατάξεις προβλέπεται, όπως και με τις αντικατασταθείσες, ότι αν ο φόρος που εξευρίσκεται με την εφαρμογή των πιο πάνω αναλογικών συντελεστών 6% ή 3%, κατά περίπτωση, είναι ανώτερος από το φόρο που προκύπτει με βάση τις παραγρ. 1 έως και 4 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994 (γενικές διατάξεις), το επιπλέον ποσό φόρου επιστρέφεται μετά από την υποβολή της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Όπως διευκρινίστηκε με την Δ12/1084411/24.6.2010 διαταγή, η παρακράτηση φόρου με τους νέους συντελεστές πρέπει να γίνεται για τις αμοιβές που καταβάλλονται από 1.5.2010 και μετά. Επίσης, οι βεβαιώσεις αποδοχών θα χορηγηθούν για τις αμοιβές του έτους 2010 ως εξής: Για τους αξιωματικούς και το κατώτερο πλήρωμα που έχουν απολυθεί ή συνταξιοδοτηθεί μέχρι 30 Απριλίου 2010, στη βεβαίωση αποδοχών θα αναγράφεται το ποσό φόρου που παρακρατήθηκε με τους συντελεστές 3% ή 1%, κατά περίπτωση και ο επιπλέον οφειλόμενος φόρος θα βεβαιωθεί σε βάρος των δικαιούχων με την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικον. έτους 2011. Για τους εν ενεργεία αξιωματικούς και το κατώτερο πλήρωμα θα χορηγηθεί βεβαίωση αποδοχών, στην οποία θα αναγράφονται διακεκριμένα τα ποσά των αμοιβών και φόρου που έχουν παρακρατηθεί από 1.1.2010 μέχρι 30.4.2010 με συντελεστές 3% ή 1% αντίστοιχα, και τα ποσά των αμοιβών και φόρου που θα παρακρατηθούν από 1.5.2010 μέχρι 31.12.2010 με συντελεστές 6% ή 3%, κατά περίπτωση. Ο οφειλόμενος επιπλέον φόρος για τις αμοιβές του διαστήματος 1.1.2010-30.4.2010 θα βεβαιωθεί σε βάρος των δικαιούχων με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος οικον. έτους 2011, εφόσον βέβαια ο φόρος που προκύπτει με τον τρόπο αυτό είναι μικρότερος από αυτόν που προκύπτει με τη φορολογία βάσει των γενικών διατάξεων.
Επίσης, με τις ίδιες διατάξεις καταργήθηκε η αυτοτελής φορολόγηση των αμοιβών του ιπτάμενου προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας (πιλότοι, αεροσυνοδοί κλπ), λόγω μη αναφοράς τους πλέον στις κρίσιμες διατάξεις. Επομένως, τα εισοδήματα που αποκτούν από 1.1.2010 και μετά υπόκεινται σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις και οι εργοδότες υποχρεούνται να τους παρακρατούν ΦΜΥ σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 57 του ν.2238/1994.
IX) Διαγραφή των κωδικών 017 & 018 με τίτλο «Ασκείτε ατομική εμπορική επιχ/ση σε οικισμό κάτω των 1.000 κατοίκων;»
Σχολιασμός:
Οι συγκεκριμένοι κωδικοί διεγράφησαν διότι δεν ισχύει πλέον η διάταξη του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του ν. 2238/1994, που όριζε ότι «Η κλίμακα (α) –σ.σ. πρηγούμενη κλίμακα- εφαρμόζεται και στις ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε οικισμούς με πληθυσμό, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, κάτω από χίλιους (1.000) κατοίκους, εκτός αν οι οικισμοί αυτοί έχουν χαρακτηρισθεί τουριστικοί τόποι». Η παράγραφος 1 του άρθρου 9 αντικαταστάθηκε ολόκληρη με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του ν. 3842/2010
X) Διαγραφή των κωδικών 309 & 310 με τίτλο «Οι εκπτώσεις και μειώσεις των Πινάκων 3 και 7 να γίνουν από τους 307 ή 308;»
Η ερώτηση αυτή απευθνόταν σε βουλευτές ή άλλα πρόσωπα που είχαν την ίδια φορολογική μεταχείριση (δικαστικοί) λόγω της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης που ίσχυε έως 31.12.2009.
Σχολιασμός:
Μετά την ψήφιση του ν. 3842/2010 έπαψε να ισχύει ο ειδικός τρόπος φορολόγησης των βουλευτών και των δικαστών. Πιο συγκεκριμένα:
Με την παρ. 12 του άρθρου 5 του νόμου 3842/2010, καταργήθηκε η παρ. 1, εκτός των δύο τελευταίων εδαφίων, του άρθρου 5 του Ζ΄ Ψηφίσματος του έτους 1975 (Α΄23) της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με τις παραγράφους 1 έως 5 του άρθρου 10 του ν. 2459/1997. Σύμφωνα με την αιτολογική έκθεση καταργήθηκε ο ειδικός τρόπος φορολόγησης των αποζημιώσεων Βουλευτών-Δικαστών, καθόσον αποτελούσε παρέκκλιση από τον κανόνα της φορολογικής ισότητας.
Πίνακας 4. Φορολογούμενα εισοδήματα :
Α. Εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες:
I) Διαγραφή των κωδικών 307 & 308 με τίτλο «Άθροισμα καθαρών εισοδημάτων που φορολογούνται με το Ζ ψήφισμα (βουλευτές-δικαστές)».
Όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω στην παράγραφο X του πίνακα 2, οι κωδικοί αυτοί διαγράφηκαν διότι δεν ισχύει από 1.1.2010 και μετά ο ειδικός τρόπος φορολόγησης των βουλευτών και των δικαστών.
I) Τροποποίηση στο λεκτικό τμήμα των κωδικών 317 & 318 με τίτλο «Αμοιβές αθλητών και επιδόματα ανέργων των παρ. 2 & 3 του αρθρ. 33 ν. 1892/90»
Σχολιασμός:
Στα προηγούμενα έντυπα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων Ε1, το λεκτικό τμήμα των κωδικών 307 & 308 είχε ως εξής: «Αμοιβές γιατρών του ΕΣΥ (εφημερίες), αθλητών που θέλετε να φορολογηθείτε με τις γενικές διατάξεις, κ.λπ»
Κατάργηση ειδικού τρόπου φορολογίας στις εφημερίες των ιατρών του Ε.Σ.Υ.
Με την παρ. 8 του άρθρου 5 του νόμου 3842/2010, καταργήθηκε η παρ. 3 του άρθρου 57 του ν.2238/1994, καθώς και το άρθρο 3 του ν. 3754/2009. Με τη ρύθμιση αυτή καταργήθηκε ο ειδικός τρόπος φορολογίας των ιατρών του Ε.Σ.Υ. και η απαλλαγή από το φόρο του επιδόματος βιβλιοθήκης των νοσοκομειακών ιατρών.
Ειδικότερα, με την παρ. 3 του άρθρου 57 του ν. 2238/1994 ίσχυαν τα εξής:
«Στο μηνιαίο εισόδημα από αμοιβές για υπηρεσία ενεργού εφημερίας, μεικτής εφημερίας και εφημερίας ετοιμότητας, που αποκτούν οι ιατροί που είναι ενταγμένοι στο Ε.Σ.Υ., οι πανεπιστημιακοί ιατροί που δεν ασκούν ελευθέριο επάγγελμα, οι ειδικευόμενοι ιατροί που διέπονται από τις διατάξεις του ν. 1397/1983 και οι ιατροί πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, του Ι.Κ.Α., που διέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 1666/1986, για ποσό που αντιστοιχεί αθροιστικά σε 2 ημέρες ενεργού εφημερίας, 2 ημέρες μεικτής εφημερίας και 2 ημέρες εφημερίας ετοιμότητας κατά μήνα, ο φόρος υπολογίζεται και παρακρατείται με βάση την κλίμακα του άρθρου, όταν οι αμοιβές αυτές συνεντέλλονται σε μισθοδοτική κατάσταση μαζί με τις άλλες αποδοχές του δικαιούχου ή με βάση το συντελεστή της περίπτωσης γ’ όταν αυτές εντέλλονται με χωριστή κατάσταση. Για το ποσό που αντιστοιχεί στις υπόλοιπες ημέρες ενεργού, μεικτής και ετοιμότητας εφημεριών, παρακρατείται φόρος με συντελεστή 20% και με την παρακράτηση αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση για το ποσό των αμοιβών αυτών.
Ο φορολογούμενος όμως μπορεί το ποσό των ετήσιων αμοιβών του προηγούμενου εδαφίου, για τις οποίες παρακρατήθηκε φόρος με συντελεστή 20%, να το περιλάβει στη δήλωσή του, του οικείου οικονομικού έτους και να υπαχθεί σε φόρο με βάση την κλίμακα του άρθρου 9».
Επίσης, με το άρθρο 3 του ν. 3754/2009 ίσχυαν τα εξής:
«1.α) Οι αποζημιώσεις για τις εφημερίες των ειδικευμένων και ειδικευόμενων ιατρών φορολογούνται αυτοτελώς, με ειδικό φορολογικό συντελεστή 20%. β) Το 50% του επιδόματος εφημερίας των Διευθυντών ιατρών της Α' Ζώνης φορολογείται με ειδικό φορολογικό συντελεστή 20%. Το μέτρο αυτό ισχύει μετά την 1.1.2009 για τους Συvτoνιστές Διευθυντές Α' Ζώνης. Για τις ανάγκες ερμηνείας του παρόντος νόμου εξομοιοιούται με Συντονιστή Διευθυντή κάθε Διευθυντής που είναι μοναδικός στο Τμήμα του».
Η κατάργηση της παρ. 3 του άρθρου 57 ισχύει σύμφωνα με την περίπτωση α’ της § 1 του άρθρου 92 του ίδιου νόμου, για εισοδήματα που προκύπτουν από 1.1.2010 και μετά. Κατά συνέπεια από 1.1.2010 και μετά, μετά τις καταργήσεις που προαναφέρθηκαν, τα υπόψη ποσά πρέπει να συναθροίζονται με τα λοιπά εισοδήματά τους για να φορολογούνται με την ενιαία κλίμακα.
Όσον αφορά τους υπαγόμενους ιατρούς σημειώνονται τα ακόλουθα:
N. 1397/1983, άρθρο 38.- 1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Οικονομικών και Υγείας και Πρόνοιας, ύστερα από γνώμη του ΚΕ.Σ.Υ. μπορούν να συνιστώνται στα νοσοκομεία θέσεις ειδικευομένων ή να καταργούνται ή να μεταφέρονται σε άλλη ειδικότητα του νοσοκομείου ή να μεταφέρονται σε άλλα νοσοκομεία στην ίδια ή σε άλλη ειδικότητα. Με ίδια απόφαση μπορούν να συνιστώνται θέσεις ειδικευόμενων γιατρών και σε άλλες υπηρεσίες του δημόσιου τομέα για ορισμένες ειδικότητες που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ύστερα από γνώμη του ΚΕ.Σ.Υ.
Ν. 1666/1986, άρθρο 16.- 1. Μέχρι την έκδοση των π.δ/των της παρ. 3 του άρθρου 16 του ν. 1397/1983, με αποφάσεις των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Εθνικής Οικονομίας και Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που εκδίδονται με πρόταση του Δ.Σ. του Ι.Κ.Α., μπορεί να συνιστώνται στις υγειονομικές διευθύνσεις της Διοίκησης και τις υγειονομικές υπηρεσίες των περιφερειακών και τοπικών υποκαταστημάτων του Ι.Κ.Α. θέσεις γιατρών και οδοντογιατρών πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης κατά ειδικότητα και να διαβαθμίζονται σε θέσεις α) διευθυντών, β) επιμελητών Α’ και γ) επιμελητών Β’. Η σύσταση των θέσεων αυτών μπορεί να γίνεται και με μετατροπή μέρους ή και όλων των κενών οργανικών θέσεων του μόνιμου ιατρικού προσωπικού του Ι.Κ.Α. που υπάρχουν κάθε φορά. 2. Οι γιατροί και οδοντογιατροί που υπηρετούν στο Ι.Κ.Α. κατά το χρόνο έκδοσης των παραπάνω αποφάσεων με οποιαδήποτε σχέση (μόνιμοι, ιδιωτικού δικαίου ή με σύμβαση του άρθρου 10 του ν.δ. 1204/1972), μπορεί να εντάσσονται σε θέσεις της παρ. 1. Η ένταξη γίνεται με απόφαση του Διοικητή του Ι.Κ.Α. μετά από γνωστοποίηση των θέσεων, υποβολή αίτησης των ενδιαφερομένων και κρίση από συμβούλιο επιλογής που συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με πρόταση του Διοικητή του Ι.Κ.Α. Στο συμβούλιο επιλογής θα συμμετέχει οπωσδήποτε ένας εκπρόσωπος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και ένας εκπρόσωπος της Π.Ι.Σ.Ε.Τ.Π.Ι.Κ.Α.
Για την ένταξη λαμβάνονται υπόψη και κριτήρια του εδαφίου β’ περ. α’ – δ’ της παρ. 4 και οι υπουργικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 27 του ν. 1397/1983, καθώς και τα προσόντα που προσδιορίζονται από τον ίδιο νόμο. Το συμβούλιο κατά την κρίση μπορεί να καθορίσει τη βαθμίδα ένταξης σε θέση της § 1 χωρίς να δεσμεύεται από το σχετικό αίτημα του ενδιαφερομένου. Εφ’ όσον δεν υποβληθούν αιτήσεις για ένταξη από γιατρούς του Ι.Κ.Α. μέσα στην καθορισμένη προθεσμία, οι θέσεις που έχουν γνωστοποιηθεί μπορεί να καλυφθούν με γιατρούς που έχουν τα προσόντα των παρ. 1 και 2 του άρθρου 26 του ν. 1397/1983, με την παραπάνω διαδικασία και με τα ίδια κριτήρια.
Επίδομα βιβλιοθήκης των νοσοκομειακών ιατρών
Με την παρ. 8 του άρθρου 5 του ν.2238/1194 καταργήθηκε το άρθρο 3 του ν. 3754/2009. Με την παρ. 2 του άρθρου αυτού που καταργήθηκε προβλεπόταν ότι, το επίδομα βιβλιοθήκης των νοσοκομειακών ιατρών δεν υπόκειτο σε φορολογία.
Τα παραπάνω ισχύουν, σύμφωνα με την περίπτωση α’ της παρ. 1 του άρθρου 92 του ίδιου νόμου, για εισοδήματα που προκύπτουν από 1.1.2010 και μετά. Κατά συνέπεια από 1.1.2010 και μετά, μετά την κατάργηση που προαναφέρθηκε, το υπόψη επίδομα πρέπει να συναθροίζεται με τα λοιπά εισοδήματά τους για να φορολογείται με την ενιαία κλίμακα.
Επιδόματα ανέργων των παρ. 2 & 3 του αρθρ. 33 ν. 1892/90
Με την παρ. 9 του άρθρου 5 του 3842/2010, καταργήθηκαν τα τρία τελευταία εδάφια της παρ. 5 του άρθρου 57 του ν. 2238/1994. Με την παράγραφο αυτή προβλέπεται ότι, από το καθαρό ποσό του ειδικού επιδόματος των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 33 του ν. 1892/1990 παρακρατείται φόρος με συντελεστή 10% κατά την καταβολή του στους δικαιούχους.
Με τα τρία τελευταία εδάφια της παρ. 5 του άρθρου 57 του ν.2238/1994 που καταργήθηκαν προβλεπόταν τα εξής: «Με την παρακράτηση αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των δικαιούχων για το ποσό αυτών των αμοιβών. Ο δικαιούχος μπορεί να περιλάβει το ποσό αυτών των αμοιβών στην ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος του οικείου οικονομικού έτους, για να φορολογηθεί, ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, με την κλίμακα του άρθρου 9 αυτού του νόμου. Στην περίπτωση αυτή, από το φόρο που προκύπτει στο συνολικό του εισόδημα εκπίπτει ο φόρος που παρακρατήθηκε από το ποσό αυτών των αμοιβών».
Η κατάργηση των τριών τελευταίων εδαφίων της παρ. 5 του άρθρου 57 ισχύει σύμφωνα με την περίπτωση α’ της παρ. 1 του άρθρου 92 του ίδιου νόμου, για εισοδήματα που προκύπτουν από 1.1.2010 και μετά. Επομένως μετά την κατάργηση των τριών τελευταίων εδαφίων εξακολουθεί μεν να παρακρατείται φόρος με συντελεστή 10% κατά την καταβολή του στους δικαιούχους, αλλά από 1.1.2010 και μετά τα υπόψη ποσά πρέπει να συναθροίζονται με τα λοιπά εισοδήματάτους για να φορολογούνται με την ενιαία κλίμακα.
Παραθέτουμε προς ενημέρωση των αναγνωστών τις διατάξεις των παραγράφων 1,2, και 3 του άρθρο 33 του ν. 1892/1990:
«Άρθρο 33 του ν. 1892/1990
1. Μισθωτοί επιχειρήσεων, στο κεφάλαιο των οποίων συμμετέχει ο «Οργανισμός Ανασυγκροτήσεως Επιχειρήσεων Α.Ε.» (Ο.Α.Ε.), εφ’ όσον καταγγελθεί η σχέση εργασίας τους, ανεξάρτητα από την καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης, δικαιούνται να επιλέξουν, με έγγραφη δήλωση του ν. 1599/1986, που υποβάλλεται στον Ο.Α.Ε.Δ. μέσα σε 10 ημέρες από την κοινοποίηση της καταγγελίας της σχέσης εργασίας τους: α) την επιδότησή τους από τον Ο.Α.Ε.Δ., ως ανέργων ή β) την ένταξή τους στα ειδικά προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για την επαγγελματική επανακατάρτισή τους ή γ) την αυτοαπασχόλησή τους. Σε περίπτωση μη υποβολής της ανωτέρω δηλώσεως θεωρούνται ότι αποδέχθηκαν την επιδότησή τους, ως ανέργων.
2. Όσοι επιλέξουν την υπό στοιχείο β’ περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου: α. δικαιούνται να λαμβάνουν υπό μορφή ειδικού επιδόματος για ένα δωδεκάμηνο από τη λύση της εργασιακής τους σχέσης στο τέλος κάθε μήνα ποσό ίσο με το μέσο όρο των τακτικών αποδοχών του προηγούμενου έτους, όχι όμως μεγαλύτερο των 200.000 δραχμών.
3. Σε όσους επιλέξουν την υπό στοιχείο γ’ περίπτωση προκαταβάλλεται εφ’ άπαξ το σύνολο των δώδεκα μηνιαίων ειδικών επιδομάτων, αφού εκπεσθεί το ποσό που αντιστοιχεί στον προεξοφλητικό τόκο που ισχύει κάθε φορά για τα ετήσια ομολογιακά δάνεια του Δημοσίου».
Β. Εισόδημα από γεωργικές επιχειρήσεις:
I) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 921 & 922 με τίτλο «Καθαρό εισόδημα προηγ. περιπτ. 1 μόνο από αλιευτική δραστηριότητα»
IΙ) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 479 & 480 με τίτλο «Καθαρά κέρδη από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι 100 kw»
IΙΙ) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 481 & 482 με τίτλο «Καθαρά κέρδη από αγροτουριστική μονάδα μέχρι 10 δωμάτια»
Δ. Εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα
Στον πίνακα αυτό δεν είχαμε κάποια αλλαγή σε κωδικό ή σε λεκτικό τμήμα αυτού. Είχαμε όμως μια σημαντική αλλαγή που αφορά τη μεταφορά ζημίας των ελεύθερων επαγγελματιών και για το λόγο αυτόν την παραθέτουμε προς ενημέρωση.
Πιο συγκεκριμένα, λόγω της καθιέρωσης του λογιστικού προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του ν 3842/2010, τροποποιήθηκαν οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 4 του 2238/1994, ώστε και η ζημία που προκύπτει από επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία που τηρούν, να μεταφέρεται, όπως και στις εμπορικές και γεωργικές επιχειρήσεις, στα επόμενα πέντε έτη για συμψηφισμό με κέρδη, κατά το μέρος που δεν καλύπτεται με θετικά στοιχεία άλλων εισοδημάτων της χρήσης μέσα στην οποία προέκυψε η ζημία, με την προϋπόθεση βεβαίως ότι κατά τα έτη αυτά τα βιβλία του υπόχρεου θα εξακολουθήσουν να τηρούνται επαρκώς και ακριβώς.
Κατά συνέπεια η ζημία από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος της χρήσης 2010 (οικονομικό έτος 2011), αν δεν καλύπτεται από θετικά εισοδήματα άλλων πηγών, θα μεταφερθεί για συμψηφισμό στο οικονομικό έτος 2012 και επόμενα έτη.
Ε. Εισόδημα από ακίνητα:
I) Τροποποίηση στο λεκτικό τμήμα των κωδικών 151 & 152 με τίτλο «α) Δαπάνες για ασφάλιστρα, δικαστ. δαπάνη, αμοιβές δικηγόρων (περ. 1α, 1β, 1γ, 1ε, 3α, 3β, 3γ)»
Στο αντίστοιχο περσινό έντυπο φορολογίας Ε1 το λεκτικό των συγκεκριμένων κωδικών είχε ως εξής: «α) Δαπάνες για ασφάλιστρα, δικαστ. δαπάνη, αμοιβές δικηγόρων και αγορές υλικών επισκευής και συντήρησης οικοδομών (περ. 1α, 1β, 1γ, 1ε, 3α, 3β, 3γ)»
Βλέπουμε ότι έχει απαλειφθεί η φράση «και αγορές υλικών επισκευής και συντήρησης οικοδομών», διότι αυτές οι δαπάνες σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, θα συμπεριληφθούν στον κωδικό 049 της Δ.Φ.Ε. (για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου ποσού των 12.000,00 €).
IΙ) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 131 & 132 με τίτλο «Ακαθάριστο εισόδημα ανακατασκευασμένων διατηρητέων (περ. 1α, 1β, 3α και 3β)» και νέοι κωδικοί 133 & 134 με τίτλο «Ακαθάριστο εισόδημα ανακατασκευασμένων διατηρητέων (περ. 1γ, 1ε και 3γ)»
Σχολιασμός:
Με την παρ. 19 του άρθρου 8 του νόμου 2238/1194, προστέθηκαν στην περίπτωση α΄ της παρ. 1 του άρθρου 23 του ν.2238/1994 μετά το πρώτο τρία εδάφια. Σύμφωνα με τα εδάφια αυτά, ειδικά για την ανακατασκευή εν όλω ή εν μέρει καταστραφέντων αρχιτεκτονικών μελών κτιρίων ή κτισμάτων, που προστατεύονται κατά τις διατάξεις των άρθρων 6 και 16 του ν. 3028/2002, καθώς και του άρθρου 4 του ν. 1577/1985, όπως ισχύουν, τα ποσοστά των αποσβέσεων που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 23 του ν.2238/1994, αυξάνονται :α) κατά 25% ο ισχύων συντελεστής απόσβεσης 5% όταν η ανακατασκευή γίνεται σε κατοικία, οικοτροφείο, σχολείο, φροντιστήριο, αίθουσα κινηματογράφου, θεάτρου, ξενοδοχείου, νοσοκομείου ή κλινικής, και β) κατά 15% ο ισχύων συντελεστής 3% για τα λοιπά είδη οικοδομών. Ο αυξημένος συντελεστής απόσβεσης εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών και για τέσσερα επιπλέον χρόνια μετά το πέρας των εργασιών. Όμως, το συνολικό χρονικό διάστημα εφαρμογής του αυξημένου συντελεστή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα οκτώ χρόνια.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτισμού και Τουρισμού καθορίζεται η διαδικασία διαπίστωσης, έναρξης και πέρατος των εργασιών, ο προσδιορισμός του είδους των εργασιών και κάθε άλλο θέμα για την εφαρμογή των δύο προηγούμενων εδαφίων. Τα κίνητρα αυτά αναφέρονται στην προστασία και την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της χώρας, τόσο σε κτιριακό όσο και σε πολεοδομικό επίπεδο (διατηρητέα κτίρια / νεότερα μνημεία αφενός και οικιστικά σύνολα / παραδοσιακοί οικισμοί / ιστορικά κέντρα πόλεων και γενικότερα τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με ιδιαίτερη ιστορική, πολεοδομική, αρχιτεκτονική, λαογραφική, κοινωνική και αισθητική φυσιογνωμία και αξία αφετέρου).
Ισχύς
Τα παραπάνω ισχύουν, σύμφωνα με την § 2 του άρθρου 92 του ίδιου νόμου, για εισοδήματα που αποκτώνται από τη δημοσίευση του νόμου και μετά, δηλαδή από 23.4.2010 και μετά.
Όσον αφορά τα υπαγόμενα ακίνητα του ν. 3028/2002 :
Ν. 3028/2002: Διευκρινίζεται ότι, με το άρθρο 6 του ν. 3028/2002 δίνονται οι εξής διακρίσεις ακινήτων μνημείων – χαρακτηρισμός τους: 1. Στα ακίνητα μνημεία περιλαμβάνονται: α) τα αρχαία που χρονολογούνται έως και το έτος 1830, β) τα νεότερα πολιτιστικά αγαθά που είναι προγενέστερα των εκάστοτε τελευταίων 100 ετών και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, κοινωνικής, εθνολογικής, λαογραφικής, τεχνικής, βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους, γ) τα νεότερα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στην περίοδο των εκάστοτε τελευταίων 100 ετών και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, κοινωνικής, εθνολογικής, λαογραφικής, τεχνικής, βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους.
2. Ο χαρακτηρισμός ακινήτου μνημείου είναι δυνατόν να αφορά και κινητά που συνδέονται με ορισμένη χρήση του ακινήτου, τις χρήσεις που είναι σύμφωνες με το χαρακτήρα του ως μνημείου, καθώς και τον περιβάλλοντα χώρο ή στοιχεία αυτού.
3. Για τη δυνατότητα μετακίνησης μνημείων της περίπτ. γγ’ του εδαφίου β’ του άρθρου 2 και την ιδιότητά τους ως ακινήτων αποφαίνεται ο Υπ. Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του συμβουλίου.
4. Τα αρχαία ακίνητα μνημεία προστατεύονται από το νόμο χωρίς να απαιτείται η έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξης. Τα ακίνητα των περίπτ. β’ και γ’ της § 1 χαρακτηρίζονται μνημεία με απόφαση του Υπ. Πολιτισμού, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση της υπηρεσίας και γνώμη του συμβουλίου και δημοσιεύεται σε Φ.Ε.Κ.
Με το άρθρο 16 του ν. 3028/02 προβλέπεται ότι, με απόφαση του Υπ. Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του συμβουλίου, συνοδεύεται από διάγραμμα οριοθέτησης και δημοσιεύεται μαζί με αυτό σε Φ.Ε.Κ., εκτάσεις ή σύνθετα έργα του ανθρώπου και της φύσης σύμφωνα με τις ειδικότερες διακρίσεις του εδαφίου δ΄του άρθρου 2 χαρακτηρίζονται ιστορικοί τόποι Στους ιστορικούς τόπους εφαρμόζονται αναλόγως τα άρθρα 12, 13, 14 και 15.
Περαιτέρω με το άρθρο 4 του ν. 1577/85 για την προστασία της αρχιτεκτονικής και φυσικής κληρονομιάς προβλέπονται, μεταξύ άλλων τα εξής:
1. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπ. Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, ύστερα από αιτιολογική έκθεση της κατά περίπτωση αρμόδιας υπηρεσίας του, γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος ή του κατά περίπτωση αρμόδιου συμβουλίου του αρμόδιου Υπουργείου και του Α.Π.Α.Σ. εάν ζητηθεί από τον Υπουργό και γνώμη του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, με σκοπό τη διατήρηση και ανάδειξη της ιδιαίτερης ιστορικής, πολεοδομικής, αρχιτεκτονικής, λαογραφικής, κοινωνικής και αισθητικής φυσιογνωμίας τους, μπορεί να χαρακτηρίζονται:
α) οικισμοί ή τμήματα πόλεων ή οικισμών ή αυτοτελή οικιστικά σύνολα εκτός αυτών, ως παραδοσιακά σύνολα, β) χώροι, τόποι, τοπία ή ζώνες ιδιαίτερου κάλλους και φυσικοί σχηματισμοί που συνοδεύουν ή περιβάλλουν ακίνητα και στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ως χώροι, τόποι ή ζώνες προστασίας των παραδοσιακών συνόλων, όπως και αυτοτελείς φυσικοί σχηματισμοί ανθρωπογενούς χαρακτήρα, εντός ή εκτός οικισμών, ως περιοχές που έχουν ανάγκη από ιδιαίτερη προστασία, και να θεσπίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης και να καθορίζονται χρήσεις, κατά παρέκκλιση του νόμου αυτού και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη, με την επιφύλαξη άρθρου 9 του προεδρικού διατάγματος 437/85 «Καθορισμός και ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων». Αν η γνώμη του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου δεν περιέλθει στην αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργείου σε διάστημα 2 μηνών από τη λήψη του σχετικού εγγράφου από αυτόν, το προεδρικό διάταγμα εκδίδεται και χωρίς τη γνωμοδότηση αυτή. Ο χαρακτηρισμός σύμφωνα με την περίπτ. β`, εφόσον δεν θεσπίζονται ειδικοί όροι, μορφολογικοί περιορισμοί δόμησης και χρήσεις γης, μπορεί να γίνεται με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού ύστερα από αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου, που δημοσιεύεται σε Φ.Ε.Κ., γ) κατά την έννοια της περίπτ. της διάταξης μπορεί να χαρακτηρίζονται φυσικοί σχηματισμοί ως τόποι ιδιαίτερου κάλλους ευρύτεροι χώροι τοπίων, ευρύτερες ζώνες και ολόκληρα νησιά.
2. α) Με απόφαση του Υπ. Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου και δημοσιεύεται σε Φ.Ε.Κ., μπορεί να χαρακτηρίζονται ως διατηρητέα, μεμονωμένα κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή συγκροτήματα κτιρίων, ως και στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου αυτών, όπως επίσης και στοιχεία του φυσικού ή και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος χώρου, όπως αυλές, κήποι, θυρώματα και κρήνες, καθώς και μεμονωμένα στοιχεία πολεοδομικού (αστικού ή αγροτικού) εξοπλισμού ή δικτύων, όπως πλατείες, κρήνες, διαβατικά, λιθόστρωτα, γέφυρες που βρίσκονται εντός ή εκτός οικισμών, για το σκοπό που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο και να καθορίζονται ειδικοί όροι προστασίας και περιορισμοί δόμησης και χρήσης, κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του νόμου αυτού και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη. Με όμοια απόφαση μπορεί να χαρακτηρίζεται ως διατηρητέα η χρήση ακινήτου με ή χωρίς κτίσματα εντός ή εκτός οικισμών.
3. Με απόφαση του Υπ. Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ύστερα από γνωμοδότηση του Α.Π.Α.Σ., μπορεί να καθορίζονται: α) οι κατηγορίες διατηρητέων και κριτήρια αξιολόγησης για την υπαγωγή των προς χαρακτηρισμό κτιρίων στις κατηγορίες αυτές, β) οι ειδικότεροι όροι και περιορισμοί ως προς τις δυνατότητες επέμβασης επί των διατηρητέων κτιρίων κατά κατηγορία, γ) οι μεταβατικές διατάξεις ως προς το καθεστώς των ήδη χαρακτηρισμένων κτιρίων ως διατηρητέων, σε σχέση με την κατάταξη σε κατηγορίες και τις δυνατότητες επέμβασης επί αυτών. Με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, μετά από γνωμοδότηση του αρμόδιου συμβουλίου, μπορεί να καθορίζονται επί μέρους περιοχές της χώρας και οικισμοί ή τμήματα αυτών, εντός των οποίων έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των ανωτέρω.
5. α) Ακίνητα και στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ανακατασκευάζονται στην αρχική τους μορφή αν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα ή έχει κινηθεί γι’ αυτά η διαδικασία χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων με την κοινοποίηση στους ενδιαφερόμενους ή στον οικείο δήμο ή κοινότητα της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού και βρίσκονται σε κατάσταση επικινδύνου ετοιμορροπίας και επιβάλλεται η κατεδάφισή τους, εφόσον δεν υφίσταται η δυνατότητα άμεσης αποσόβησης του κινδύνου με ηπιότερα μέτρα, όπως αντιστηρίξεις, υποστυλώσεις, επισκευές, μερικές κατεδαφίσεις. Η ανακατασκευή γίνεται βάσει λεπτομερούς μελέτης αποτύπωσης και φωτογραφικής και κάθε άλλης δυνατής τεκμηρίωσης της υφιστάμενης κατάστασης που απαιτείται πριν από την υλοποίηση των μέτρων που επιβάλλονται από το σχετικό πρωτόκολλο επικινδύνου ετοιμορροπίας και κατεδάφισης του κτιρίου, σύμφωνα με το άρθρο 7 του προεδρικού διατάγματος 13/22.4.29 «περί επικινδύνων οικοδομών». Στη μελέτη αποτύπωσης προσδιορίζονται και όλα τα αρχιτεκτονικά μέλη ή τμήματα του κτιρίου που φέρουν γλυπτικό ή επίπλαστο διάκοσμο και τα οποία διασώζονται κατά την κατεδάφιση για να χρησιμοποιηθούν στην ίδια θέση ή ως πρότυπα στην ανακατασκευή του κτιρίου. Η ανακατασκευή εγκρίνεται με απόφαση του κατά περίπτωση Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του, β) τα διατηρητέα κτίρια τα οποία έχουν κατεδαφιστεί από γεγονότα που οφείλονται σε ανωτέρα βία, όπως σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα ή κρίνονται κατεδαφιστέα με πρωτόκολλα επικινδύνως ετοιμόρροπου οικοδομής, επανακατασκευάζονται, σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα της 15.4.88, γ) η § 4 του όρθρου 32 του νόμου 1337/83 έχει εφαρμογή για τα διατηρητέα κτίρια που αναφέρονται στην § 2α, καθώς και για τα κτίρια για τα οποία έχει κοινοποιηθεί στον ενδιαφερόμενο ή στον οικείο δήμο ή κοινότητα ή πολεοδομική υπηρεσία αιτιολογική έκθεση για το χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέων. Οι ίδιες διατάξεις έχουν εφαρμογή και για τα κτίρια εκείνα, για τα οποία εκδίδεται πρωτόκολλο επικινδύνως ετοιμόρροπου οικοδομής, μετά την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων.
Πίνακας 5. Προσδιορισμός ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης:
Στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1, υπάρχουν αρκετές και σημαντικές αλλαγές. Όπως ήδη είναι γνωστό, με την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 3842/2010, αντικαταστάθηκε ο τίτλος του άρθρου 15 του ν. 2238/1994, και πλέον είναι «Προσδιορισμός εισοδήματος με βάση αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες», επειδή οι δαπάνες διαβίωσης των φορολογουμένων προσδιορίζονται πλέον με αντικειμενικά δεδομένα και όχι με τεκμαρτό τρόπο.
Επίσης με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου και νόμου, αντικαταστάθηκε ολόκληρο το άρθρο 16 του ν. 2238/1994, ο τίτλος του οποίου είναι «Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες».
Ας δούμε στο σημείο αυτό πως αποτυπώνονται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 οι αλλαγές που επήλθαν μετά το ν.3842/2010.
Ο τίτλος του πίνακα 5 είναι πλέον «ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ». Να θυμίσουμε εδώ ότι έως πέρυσι ο τίτλος του πίνακα αυτού ήταν «ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΤΕΚΜΑΡΤΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ»
Στην ενότητα 1 του πίνακα, το λεκτικό κομμάτι έχει διαμορφωθεί ως εξής:
«1. Ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης με βάση: α) Την ετήσια αντικειμενική δαπάνη για ιδιοκατοικούμενη ή μισθούμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία και έως δύο δευτερεύουσες».
Το αντίστοιχο περσινό λεκτικό ήταν ως εξής: «1. Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση: α) Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα για ιδιοκατοικούμενη ή μισθούμενη κύρια κατοικία και έως δύο δευτερεύουσες».
I) Στην περίπτωση α’ της κύριας κατοικίας βλέπουμε τα εξής:
Ο κωδικός 206 που διαγραμμιζόταν μόνο σε καταφατική περίπτωση με τίτλο «Από κληρονομία, δωρεά, γον. παροχή κ.λπ», έχει καταργηθεί. Στην ίδια ακριβώς θέση που υπήρχε ο κωδικός 206, έχει μεταφερθεί ο κωδικός 203 με νέο τίτλο «Μισθωμένη κατοικία ή δωρεάν παραχωρούμενη». Ο διπλανός κωδικός 240 έχει τίτλο «Μονοκατοικία». Να τονίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε πέρυσι (με τον ίδιο κωδικό) ο τίτλος «Μισθωμένη κατοικία». Στον κωδικό 216 με τίτλο τιμή «ζώνης ή τιμή εκκίνησης» υπάρχει αστερίσκος που υπενθυμίζει ότι συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που η τιμή ζώνης είναι από 2.800 € και πάνω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Τέλος, δεν υπάρχει ο κωδικός 217 με την ένδειξη «έτος αδείας», μιάς και πλέον δεν χρειάζεται για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.
II) Στην περίπτωση β’ της πρώτης δευτερεύουσας κατοικίας βλέπουμε τα εξής:
Δεν υπάρχει η ένδειξη (μη εξοχική) που υπήρχε έως πέρυσι.
Ο κωδικός 208 που διαγραμμιζόταν μόνο σε καταφατική περίπτωση με τίτλο «Από κληρονομία, δωρεά, γον. παροχή κ.λπ», έχει καταργηθεί. Στην ίδια ακριβώς θέση που υπήρχε ο κωδικός 208, έχει μεταφερθεί ο κωδικός 207 με νέο τίτλο «Μισθωμένη κατοικία ή δωρεάν παραχωρούμενη». Ο διπλανός κωδικός 241 έχει τίτλο «Μονοκατοικία». Να τονίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε πέρυσι (με τον ίδιο κωδικό) ο τίτλος «Μισθωμένη κατοικία». Δεν υπάρχει πλέον ο κωδικός 204 που διαγραμμιζόταν με την ένδειξη «κάτω από 5000 κατοίκους κ.λπ». Στον κωδικό 223 με τίτλο τιμή «ζώνης ή τιμή εκκίνησης» υπάρχει αστερίσκος που υπενθυμίζει ότι συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που η τιμή ζώνης είναι από 2.800 € και πάνω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Τέλος, δεν υπάρχει ο κωδικός 224 με την ένδειξη «έτος αδείας», μιας και πλέον δεν χρειάζεται για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.
III) Στην περίπτωση γ’ της δεύτερης δευτερεύουσας κατοικίας βλέπουμε τα εξής:
Δεν υπάρχει η ένδειξη (εξοχική) που υπήρχε έως πέρυσι.
Ο κωδικός 210 που διαγραμμιζόταν μόνο σε καταφατική περίπτωση με τίτλο «Από κληρονομία, δωρεά, γον. παροχή κ.λπ», έχει καταργηθεί. Στην ίδια ακριβώς θέση που υπήρχε ο κωδικός 210, έχει μεταφερθεί ο κωδικός 209 με νέο τίτλο «Μισθωμένη κατοικία ή δωρεάν παραχωρούμενη». Ο διπλανός κωδικός 242 έχει τίτλο «Μονοκατοικία». Να τονίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1994 το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για μονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%). Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε πέρυσι (με τον ίδιο κωδικό) ο τίτλος «Μισθωμένη κατοικία». Δεν υπάρχει πλέον ο κωδικός 205 που διαγραμμιζόταν με την ένδειξη «κάτω από 5000 κατοίκους κ.λπ». Στον κωδικό 230 με τίτλο τιμή «ζώνης ή τιμή εκκίνησης» υπάρχει αστερίσκος που υπενθυμίζει ότι συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που η τιμή ζώνης είναι από 2.800 € και πάνω. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης προσαυξάνεται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%). Τέλος, δεν υπάρχει ο κωδικός 230 με την ένδειξη «έτος αδείας», μιας και πλέον δεν χρειάζεται για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης.
IV) Η περίπτωση β’ της ενότητας 1 έχει τίτλο «Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για λοιπές δευτερεύουσες κατοικίες». Μέχρι πέρυσι ο αντίστοιχος τίτλος ήταν «Το ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα για λοιπές δευτερεύουσες κατοικίες»
V) Στον πίνακα της περίπτωσης γ΄ με τίτλο «Τα επιβατικά αυτ/κα Ι.Χ., Μ.Χ. (οικογένειας-εταιρικής επιχ/σης, κοινωνιών και κοινοπραξιών) η στήλη με τους φορολογήσιμους ίππους έχει αντικατασταθεί με τα κυβικά εκατοστά.
Σχολιασμός:
Με βάση την περίπτ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε., η αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων ορίζεται ως εξής:
α) Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. σε τρεις χιλιάδες ευρώ (3.000),
β) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται τριακόσια ευρώ (300) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά,
γ) Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται πεντακόσια ευρώ (500) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά και
δ) Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται επτακόσια ευρώ (700) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά.
Τα ανωτέρω καταλαμβάνουν και τα αυτοκίνητα μεικτής χρήσης καθώς και τα αυτοκίνητα τύπου jeep.
Mε βάση το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης γ΄ τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα (10) έτη και κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη.
Αν ο κυβισμός του αυτοκινήτου δεν καταλήγει σε πλήρη εκατοντάδα (π.χ. 1240, 1290 κ.ε.) τότε θα γίνεται στρογγυλοποίηση προς την πλησιέστερη εκατοντάδα (Μέχρι 50 κ.ε. προς την αμέσως προηγούμενη και πάνω από 50 κ.ε. προς την αμέσως επόμενη).
Επισημαίνεται ότι με τις νέες διατάξεις δεν προβλέπονται μειώσεις της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης για αυτοκίνητα που αγοράζονται από τον Ο.Δ.Δ.Υ., για αυτοκίνητα που ανήκουν στην κυριότητα φορολογουμένου για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη και αυτός έχει ηλικία πάνω από εξήντα έτη και αποκτά αποκλειστικά εισόδημα από συντάξεις ή από ιδιοκατοίκηση, καθώς και για αυτοκίνητα που εισάγονται από την αλλοδαπή με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας.
Κατά ρητή διατύπωση του νόμου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης δεν εφαρμόζεται για επιβατικά ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας, καθώς και για επιβατικά αυτοκίνητα ειδικά διασκευασμένα για κινητικά ανάπηρους, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%).
Αναφορικά με τον τρόπο λογισμού της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης για τις περιπτώσεις εταιριών (ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ, ΑΕ, αστικών, κοινωνιών, κοινοπραξιών), αλλοδαπών νομικών προσώπων και επιχειρήσεων που έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά ΙΧ αυτοκίνητα, για την περίπτωση όπου ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα προστατευόμενα μέλη είναι κάτοχοι και άλλων επιβατικών ΙΧ αυτοκινήτων, για την περίπτωση όπου ανήλικο τέκνο κατέχει επιβατικό ΙΧ αυτοκίνητο, για την περίπτωση απόκτησης ή μεταβίβασης επιβατικού ΙΧ αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια του έτους, για τις περιπτώσεις ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής, εικονικής μεταβίβασης ή κτήσης και πραγματικής συγκυριότητας αυτοκινήτου από περισσότερα πρόσωπα, για τις περιπτώσεις εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης που χρησιμοποιούν για το σκοπό τους περισσότερα αυτοκίνητα και για τις περιπτώσεις αυτοκινήτων μικτής χρήσης και αυτοκινήτων τύπου JEEP, εξακολουθούν να ισχύουν όσα ίσχυαν και με τις αντικατασταθείσες διατάξεις.
VI) Στην περίπτωση δ’ με τίτλο «τα σκάφη αναψυχής Ι.Χ. (οικογένειας κτλ.), προστέθηκε μια ακόμη γραμμή και νέοι κωδικοί 711, 712 & 748.
Σχολιασμός:
Σε ό,τι αφορά τα σκάφη αναψυχής, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσής τους με τις νέες διατάξεις, ορίζεται από τις διατάξεις της περίπτωσης στ’ της παρ. 1 του άρθρου 16 ως εξής:
α) Προκειμένου για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου (χωρίς χώρο ενδιαίτησης), ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, στο ποσό των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000). Για τα πάνω από 5 μέτρα ορίζεται στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων ευρώ (4.000).
β) Προκειμένου για μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, στο ποσό των οχτώ χιλιάδων ευρώ (8.000). Για τα ίδια σκάφη άνω των επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται δύο χιλιάδες ευρώ (2.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δέκα (10) μέτρων και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα, προστίθενται πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000) ανά επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δώδεκα (12) μέτρων και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα, προστίθενται δέκα χιλιάδες ευρώ (10.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δεκαπέντε (15) μέτρων και μέχρι δεκαοκτώ (18) μέτρα, προστίθενται δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (15.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται είκοσι χιλιάδες ευρώ (20.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Τέλος, για σκάφη πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται τριάντα πέντε χιλιάδες ευρώ (35.000) για κάθε επιπλέον μέτρο μήκους.
Επίσης, τα ποσά της περίπτωσης αυτής μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) για τα πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ’ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.
Η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα έτη (10) από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη.
Τα παραπάνω ποσά του πίνακα μειώνονται κατά πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για τα ιστιοφόρα σκάφη.
Για σκάφη με μόνιμο ναυτολογημένο πλήρωμα για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην παραπάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος, ενώ τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν λαμβάνονται υπόψη για την επαγγελματική δαπάνη.
Επίσης, αναγνωρίζεται πλέον η ακινησία για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης. Για την απόδειξη του χρόνου ακινησίας πρέπει να συνυποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής για το ακριβές χρονικό διάστημα (χρόνος έναρξης και λήξης ακινησίας ή συνέχιση της ακινησίας κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους), που θα προκύπτει από τις αντίστοιχες καταχωρήσεις σε σχετικό βιβλίο που θα τηρείται από αυτή.
VII) Στην περίπτωση ε’ με τίτλο «Τα αεροσκάφη, ελικόπτερα Ι.Χ.», προστέθηκε η φράση «και ανεμόπτερα»
Σχολιασμός:
Με την περίπτωση ζ’ της παρ.1 του άρθρου 16 του ν. 2238/1994 ορίζεται η αντικειμενική δαπάνη για τα ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν, στο ποσό των οκτώ χιλιάδων (8.000) ευρώ.
VIII ) Άλλαξε ο τίτλος της περίπτωσης ζ’ ως εξής: «Γράψτε την αντικειμενική δαπάνη για δίδακτρα σε σχολεία» και προστέθηκε νέος κωδικός 769.
Σχολιασμός:
Με τις νέες διατάξεις της περίπτωσης δ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, λαμβάνεται υπόψη η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται σε εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και στα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες. Στην περίπτωση διαζευγμένων γονέων όπου άλλος γονέας βαρύνεται με τα τέκνα και άλλος καταβάλλει τις δαπάνες διδάκτρων των τέκνων, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα βαρύνει τον γονέα που καταβάλλει τις δαπάνες αυτές.(Ισχύς για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2010)
IX) Προστέθηκε νέα περίπτωση η’ με τίτλο «Γράψτε την αντικειμενική δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτ/των και δασκάλους» και νέος κωδικός 770.
Σχολιασμός:
Με τις νέες διατάξεις της περίπτωσης ε’ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ν. 2238/1994, λαμβάνεται υπόψη η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω από διανοητική καθυστέρηση, ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.(Ισχύς για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2010)
Σημείωση:
Στα προηγούμενα έντυπα Ε1, η περίπτωση ζ’ είχε άλλο τίτλο: «Γράψτε το μεγαλύτερο ποσό τεκμαρτής δαπάνης από στοιχείο των περιπτώσεων γ’ έως στ’» και υπήρχε και άλλος κωδικός 767. Επίσης η περίπτωση η’ είχε άλλο τίτλο «Γράψτε τον αριθμό στοιχείων που προσδιορίζουν την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης (αριθμητικά)» και υπήρχε και άλλος κωδικός 795. Από τότε που ισχύει το νέο άρθρο 16 του ν. 2238/1994, οι προηγούμενες διατάξεις δεν ισχύουν.
Αυτό που ίσχυε μέχρι 31/12/2009 ήταν το εξής:
«Το συνολικό ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, όπως αυτό προσδιορίζεται από την προηγούμενη παράγραφο, προσαυξάνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για καθένα στοιχείο προσδιορισμού της δαπάνης αυτής πέρα από το δεύτερο. Το ποσό της προσαύξησης δεν μπορεί να υπερβεί το διπλάσιο του μεγαλύτερου ποσού της τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από τα στοιχεία που έχει στην κυριότητα ή την κατοχή του ο υπόχρεος, η σύζυγος του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν. Δεν προσαυξάνεται η δαπάνη που προκύπτει κατά τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, όταν το ποσό αυτής δεν υπερβαίνει τα επτά χιλιάδες τριακόσια πενήντα (7.350) Ευρώ».
X) Στην ενότητα 2 του πίνακα 5 με τίτλο «Από τη δαπάνη που καταβάλατε» και συγκεκριμένα στην περίπτωση γ’ αυτής, τροποποιήθηκε το λεκτικό κομμάτι ως εξής: «για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €»
Σχολιασμός:
Με την περίπτωση α’ της παραγράφου 4 του άρθρου 3 του ν. 3842/2010, αυξήθηκε από 5.000 ευρώ σε 10.000 ευρώ, το όριο που ορίζεται στην περίπτωση α’ του άρθρου 17 του ΚΦΕ, προκειμένου για τον χαρακτηρισμό αγοράς κινητού πράγματος ως μεγάλης αξίας. Το νέο όριο έχει εφαρμογή σύμφωνα με την περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 92 του ν.3842/2010, για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2010 και μετά.
Πίνακας 6. Πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία – ποσά που μειώνουν την ετήσια δαπάνη :
I) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 661 & 662 με τίτλο «Επίδομα ανεργείας του Ο.Α.Ε.Δ.»
I) Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 783 & 784 με τίτλο «Επαναπατριζόμενα κεφάλαια (άρθρ. 18 ν.3842/2010)»
Σχολιασμός :
Με το άρθρο 18 του ν.3842/2010 καθιερώθηκαν κίνητρα για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων του εξωτερικού. Αναλυτικές οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού, δόθηκαν με την απόφαση ΠΟΛ.1135/4.10.2010. Τέλος να σημειώσουμε ότι με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 3892/2010 (ΦΕΚ 189Α’/4.11.2010) παρατάθηκε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010 (προηγουμένως καταληκτική ημερομηνία είχε οριστεί η 15.10.2010) η προθεσμία για τη μεταφορά κεφαλαίων στην Ελλάδα, καθώς και για την απόδοση του φόρου 8% για τα κεφάλαια που παραμένουν κατατεθειμένα σε τράπεζες της αλλοδαπής με βάση τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 3842/2010.
Πίνακας 7. Ποσά δαπανών που αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα ή από το φόρο:
I) Στον κωδικό 049 με τίτλο «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών άρθρο 1 ν.3842/2010» θα αναγράψουμε φέτος τις αποδείξεις για τις δαπάνες που πραγματοποιήσαμε στην Ελλάδα το έτος 2010, για αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών.
Στις δαπάνες αυτές περιλαμβάνονται και τα ειδικά στοιχεία που εκδίδουν οι επιχειρήσεις λόγω των συγκεκριμένων υπηρεσιών που παρέχουν (π.χ. αποδείξεις των Ε.Λ.Τ.Α., εταιριών Courier, πινακίδια χρηματιστηριακών εταιριών για την αμοιβή των παρεχόμενων υπηρεσιών μόνο, κλπ). Αντίθετα, δεν εκπίπτει το κόστος αγοράς κρατικών λαχείων, τα ποσά που καταβάλλονται για τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια (πχ. ΚΙΝΟ, ΣΤΟΙΧΗΜΑ, κλπ) και η δαπάνη εισόδου σε ΚΑΖΙΝΟ, καθόσον στις πιο πάνω περιπτώσεις δεν πραγματοποιείται αγορά αγαθών ή παροχή υπηρεσιών όπως επιβάλλει ο νόμος, αλλά οι εν λόγω δαπάνες αφορούν το κόστος ή την προϋπόθεση συμμετοχής σε τυχερά παιχνίδια. Το ελάχιστο ύψος των ετήσιων δαπανών πρέπει να ανέρχεται στο δέκα τοις εκατό (10%) του ατομικού εισοδήματός του το οποίο φορολογείται με τις γενικές διατάξεις αν αυτό είναι μέχρι δώδεκα χιλιάδες (12.000) και αν είναι μεγαλύτερο από δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, στο τριάντα τοις εκατό (30%) για το τμήμα αυτού πάνω από τα δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ.
Διευκρινίζεται ότι η προσαύξηση του αφορολογήτου ποσού του υπόχρεου λόγω των τέκνων που τον βαρύνουν δε συνδέεται με προσκόμιση αποδείξεων δαπανών.Για ατομικό εισόδημα μέχρι έξι χιλιάδες ευρώ (6.000) δεν απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων δαπανών.
Αναλυτικές οδηγίες έχουν δοθεί από τη διοίκηση του Υ.Ο. με τις αποφάσεις ΠΟΛ.1135/4.10.2010 και ΠΟΛ.1202/27.12.2010.
II) Στην περίπτωση 8 του πίνακα αυτού υπήρξε μια τροποποίηση όσον αφορά τους κωδικούς 061 & 062 με τίτλο «Πολιτιστικές χορηγίες του ν.3525/2007.
Σχολιασμός:
Με τις διατάξεις της περ. α’ της παραγράφου 4 του άρθρου 11 του ν. 3842/2010 μειώνεται από 30% σε 10% το ποσοστό του συνολικού φορολογούμενου εισοδήματος ή των κερδών που προκύπτουν από τα βιβλία της επιχείρησης, μέχρι το οποίο αναγνωρίζονται για έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα τα χρηματικά ποσά ή η αξία της παροχής σε είδος που προσφέρεται ως πολιτιστική χορηγία με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 3525/2007. Με βάση τις νέες διατάξεις του πιο πάνω νόμου, τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως πολιτιστική χορηγία, καθώς και η αξία της παροχής μετά από χρηματική αποτίμηση από ειδική εκτιμητική επιτροπή που προσφέρεται για τον ίδιο σκοπό, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων μέχρι ποσοστό 10% του συνολικού καθαρού εισοδήματος ή των κερδών που προκύπτουν από ισολογισμούς, ενώ με τις προϊσχύουσες διατάξεις του ν. 3525/2007, τα ποσά αυτά εξέπιπταν μέχρι 30%. Η ρύθμιση αυτή, η οποία ισχύει από τη δημοσίευση του ν. 3842/2010 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (23.4.2010) και μετά, έγινε για λόγους ενιαίας φορολογικής αντιμετώπισης των χρηματικών ποσών των χορηγιών αυτών με τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις της υποπερ. γγ’ της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 31 του ν.2238/1994.
Για τον παραπάνω λόγο και για την κάλυψη της ανάγκης αποτύπωσης στο έντυπο Ε1 της περιόδου από 1/1/2010 έως 22/4/2010 και της περιόδου από 23/4/2010 έως 31/12/2010, προστέθηκαν νέοι κωδικοί 033,034,035 & 036.
III) Η περίπτωση 9 του πίνακα αυτού τροποποιήθηκε έτσι ώστε να αποτυπώνει την ισχύουσα νομοθεσία όσον αφορά της έκπτωση τόκων για αγορά πρώτης κατοικίας.
Πιο συγκεκριμένα, καταργήθηκαν από το έντυπο οι υποπεριπτώσεις ε΄ και στ΄της περίπτωσης 9 και οι αντίστοιχοι κωδικοί τους (075, 027,028,029 και 030). Οι υποπεριπτώσεις αυτές αφορούσαν συμβάσεις δανείων αγοράς πρώτης κατοικίας από 1.1.2009 και μετά. Η διάταξη που είχε προστεθεί με το άρθρο 43 του ν. 3763/2009 και είχε ως εξής:
«3. Το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση την κλίμακα της προηγούμενης παραγράφου μειώνεται ως εξής:
……………………………
δ) Κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) του συνολικού ετήσιου ποσού των δεδουλευµένων τόκων που καταβάλλονται από τον φορολογούµενο, ειδικά για συµβάσεις στεγαστικών δανείων που συνάπτονται από 1ης Ιανουαρίου 2009 μέχρι 31ης Δεκεµβρίου 2010, για απόκτηση, κατά πλήρη κυριότητα, οποιασδήποτε κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. και για ύψος δανείων μέχρι τριακόσιες πενήντα χιλιάδες (350.000) ευρώ. Κατά τα λοιπά ισχύουν όσα ορίζονται στην περίπτωση γ, εκτός από τα δύο τελευταία εδάφια της υποπερίπτωσης αα' και από την υποπερίπτωση δδ'».
Η ανωτέρω διάταξη έπαψε να ισχύει από 1.1.2010 και μετά.
Επίλογος:
Ευελπιστούμε μέσα από την παρούσα ανάλυση να βοηθήσουμε τους αναγνώστες να κατανοήσουν όλες τις αλλαγές πάνω στο έντυπο φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων Ε1 του οικ. έτους 2011.Ομολογουμένως οι αλλαγές μετά την ψήφιση του ν. 3842/2010 ήταν πολλές και σημαντικές. Οι συνάδελφοι λογιστές - φοροτεχνικοί βρίσκονται αντιμέτωποι με σωρεία αλλαγών στη φορολογία εισοδήματος, στο Φ.Π.Α. στον Κ.Β.Σ., στα εργατικά - ασφαλιστικά κ.λπ και βομβαρδίζονται καθημερινά με αποφάσεις και εγκυκλίους. που πολλές φορές αντί να δίνουν λύσεις οδηγούν σε μεγαλύτερη σύγχυση. Θεωρήσαμε σκόπιμο να προβούμε στην σύνταξη του παρόντος άρθρου μέσα στον μήνα Ιανουάριο 2011, έτσι ώστε να μπορέσουν να ενημερωθούν οι συνάδελφοι άμεσα για τις αλλαγές στο έντυπο Ε1.
